gazdiwka (ґаздівка)

῾gospodarstwo᾿: tam w Szymbarku bыṷ Żыd, maṷ gazdiṷku ta zme chodyły tam robyty PM15; mały fest gazdiṷku MŁ39; na gazdiṷci ma bыty kin SF36; no teper nycz na gazdiṷci sia ne chowat ED24

  • bałor ῾gospodarz᾿: bo win bыṷ h Nimcoch i ṷin wse radyṷ że baṷor joho tak, joho baṷor tak ï potim joho baṷorom nazywały. Baṷor to gazda po nimeckы, łem na neho radyły zme baṷor [a znały szto to oznaczat?] ta peṷni że każdы znaṷ, szto to znaczyt baṷor SF36
  • kawalec, zahin 1.῾najczęściej o polu uprawnym᾿: mṷaka, to jak ṷoda stojit na uci abo na kaṷalcy, szto ne hoden perejty tamady; no na zahoni to jes ta jak na kawalcy PM15; rukamy sia kopaṷo z perszoho, sadyṷo sia rukamy a potim jak sia kopaṷo to yszṷo sia, ne z doṷy do hory do kawal᾿cia, łem z hory doṷoṷ ED24, 2. ῾kawałek᾿: ziaṷ sy kawałec druczka abo czoho… MF53
  • obszar ῾oddalona część gospodarstwa rolnego, poza wymierzonym łanem, nadwyżka ziemi powstała przy podziale na łany᾿
  • oranyna ῾zaorana ziemia᾿: oranyna to toto połe wyorane, łem ne boroneno SF36
  • połonyna ῾połonina᾿: poṷonyna to jest tam, de baczы pasły, na poṷonyni, a nawet ne wyreczu, bo tam desy w horach to tak nazyṷały, de bacza pasły uci, doiły, tam mały take jak stjani, baczarniu PM15
  • predniwkы (l.mn.)῾okres przed nowymi zbiorami, przednówek᾿: jak czereszni sia rodyły to predniṷkы bыły, to ľude biduṷały JCz22
  • staj ῾łan, wydzielona część ziemi᾿: staji, poľa takы doṷhы, staji żыta maje, staji kompery ałe doṷsze bыṷo jak szыrok’e, znasz JCz22
  • studiłka ῾niewielka stodoła᾿: studiṷka tam łem tak bыṷa, bo chыżu rozṷałyły PM15   
  • studnia ῾studnia᾿:chto maṷ studniu to maṷ, a mω naprykṷat ne mały stun:i ED24; na studny, koṷo studni posadżenыj jest tot wynohrat PM15
  • studoła ῾stodoła᾿: o tam mate na studoli toto, zakinczynia dachu, żebы ne l´aṷo z hory SF36; bo w ciṷym seli bыṷo try cy sztыry studoṷy ED24, zdr. studiłka
  • tłik῾ugór, pole niezorane, pastwisko᾿: tṷik to jest, jak jest zerno potim sia nycz ne sije, łem sia łyszat na twik, a potim sy traṷa taka tam sama rosne PM15; po tṷokach sia koroṷy pasṷo JCz22
  • zahoroda 1.῾zagroda᾿: takы zahorodы bыły znasz, bo tu bыły koni, tam dałe bыṷa zahoroda, koroṷy, tam dałe zas paciata…JCz22
  • zahorodyty ῾zagrodzić᾿: ostyrka, to jest taki druczok połe zahorodyty, żeby koroṷy ne yszły MP37
  • zahin ῾zagon, wąski pas pola od jednej bruzdy do drugiej᾿: posijaṷ sy dwa zahonы żыta SF36; zahin to jest macicie, uskы takы zahinci porobłenы bыły; chociaż bыṷ wełykïj kaṷałec, ałe robyły na uskы zahonы ED24, zob. kawalec

Specyficzne warunki przyrodnicze i klimatyczno-geologiczne Beskidu Niskiego w znacznej mierze determinowały kierunek działalności gospodarczej miejscowej ludności. W tej części Karpat gleby należą do jednych z najgorszych w Polsce i wymagają intensywnego nawożenia oraz troskliwej pielęgnacji. Co więcej, dawniej efektywnemu gospodarowaniu nie sprzyjały prymitywne narzędzia używane w gospodarce, jak drewniane radło, brony, motyka, sierp czy służące do młócenia zboża cepy.

Jak zaznacza R. Reinfuss, podział ziemi w układzie łanów leśnych dawał względnie podobne, a więc sprawiedliwe warunki do gospodarzenia dla wszystkich mieszkańców, którzy żyźniejsze doliny zagospodarowywali rolniczo, a nieurodzajne grzbiety służyły do wypasu. Rozległe pastwiska sprzyjały hodowli owiec, chociaż wskutek zachorowań na motylicę często całe stada padały. Z czasem hodowlę owiec zarzucano, zwłaszcza, że brakowało naturalnych hal. A zniesienie serwitutów w II połowie XIX wieku pozbawiło chłopów prawa do korzystania z pańskich lasów, w związku z czym zaniechano wypasu również w lasach.

W większości ludność w Beskidzie Niskim uprawiała na własne potrzeby owies, jęczmień i ziemniaki, a także len i konopie. Powszechnie zajmowano się przędzeniem i tkactwem, ale istniały też folusze. 

https://www.youtube.com/watch?v=ICYZ668aKmA