łohyń (логинь) ῾głóg, Crataegus ᾿
- komperykы῾owoce głogu ᾿: ideme komperykы rṷaty, zme toto rwały i iły zo seredyny SF36
Botaniczna nazwa głogu pochodzi od greckiego słowa kratys czyli siła, moc i nawiązuje do niezwykłej twardości drewna, które wykorzystywano niegdyś między innymi do wytwarzania części młynów wodnych. Głóg, w zależności od gatunku, jest krzewem sięgającym do 5 metrów wysokości lub małym drzewem, osiągającym do 12 metrów wysokości, o szerokiej, gęstej koronie.
W Beskidzie Niskim gałązki głogu wieszano na wrotach do obory, aby czarownice nie odbierały krowom mleka. Wierzono przy tym, że z głogowego drzewa zrobione były czarodziejskie różdżki.
Owoc głogu jest czerwony lub brązowawy, kulisty lub podłużny, z jedną lub najwyżej trzema pestkami.
Do niedawna, jak wspominają najstarsi Łemkowie ze wsi Bielanka, owoce głogu jedli prosto z krzaka. Ze względu na ich charakterystyczny mącznisty smak nazywali je komperyky czyli ziemniaczki.
Często owoce głogu pozostają przez długie miesiące na krzaku i są zimowym pożywieniem dla ptaków, a cierniste gałęzie stają się dla nich domem. Tradycyjnie w medycynie ludowej do dnia dzisiejszego wykorzystuje się zarówno kwiaty, jak i dojrzałe owoce.
Przetwory z głogu poprawiają krążenie, wspomagają prace serca i mózgu zapobiegając ich niedotlenieniu. Obniżają ciśnienie krwi i poziom złego cholesterolu. Ponadto, działają uspokajająco i nasennie – szczególnie kwiaty głogu. A nalewka, a jeszcze lepiej wino z kwiatów i owoców głogu, jest starym, ludowym lekiem nasercowym. Przetwory z głogu wskazane są szczególnie osobom w podeszłym wieku jako środek odżywczy dla serca i poprawiający krążenie mózgowe. Głóg polecany jest również w okresie przekwitania oraz rekonwalescencji, po przebytych chorobach, np. grypie.
Kwiatostany głogu z towarzyszącymi liśćmi zbieramy w maju lub w czerwcu na początku kwitnienia, gdy część kwiatów nie jest jeszcze w pełni rozwinięta. Głóg to cenny surowiec zielarski chroniący nasze serce i nerwy. Owoce głogu zbieramy we wrześniu oraz październiku. Wybieramy te dojrzałe, dobrze wybarwione i jędrne.
Głóg to źródło witaminy C, PP oraz witamin z grupy B, prowitaminy A, żelaza, fosforu i wapnia. Ponadto posiada m.in. flawonoidy, fenolokwasy, pektyny i fitosterole.
NAPAR Z KWIATÓW GŁOGU:
1 łyżkę rozdrobnionych kwiatów zalać szklanką wrzącej wody lub mleka. Odstawić pod przykryciem na 20-30 minut, po czym przecedzić. Warto dosłodzić go miodem. Pić w ciągu dnia w dwóch porcjach.
Głóg to surowiec leczniczy uczący cierpliwości. Działa bowiem powoli oraz łagodnie, dlatego też przyjmować należy go regularnie i przez dłuższy czas (min. 3 miesiące).
KAWA Z GŁOGU
Owoce głogu najlepiej suszyć dwuetapowo – najpierw w temperaturze do 30 stopni Celsjusza, a następnie w temperaturze 50-60 stopni C.
Po podprażeniu na suchej patelni i rozdrobnieniu, z suszonych owoców głogu można przyrządzić smaczną, a zarazem pożywną kawę.
