῾garnek᾿:to ja radżu o ïncze, a ṷы radyte o raka, szto stawl´ały na tim raku horci, je? SF36; i hotowyłï ṷachы w takych horcoch, bl´aszanы sia mi zdaje, taky żeliznы bыły tisz totы horci, ṷełykы PM15
- drytiar ῾człowiek, który naprawia lub wzmacnia naczynia za pomocą drutu, druciarz᾿:to łem drytiare drytuṷały horci SF36
- dwojaczkы zob. dzwiniata
- dzwiniata, dwojaczkы ῾rodzaj naczynia, dwojaki᾿: dwojaczkы nazyṷały y dzwiniata nazyṷały; dzwiniata hłynianы bыły, to takы w kupi dṷa dzbanoczkы PM15
- głejt ῾emalia, polewa na garnkach᾿: głet odłetiṷ jak sia tak ob:yṷ hornec, glejtom biṷym bыły obływany, a tu czorny bыły z ṷercha, micny barz bыły to żeliźniakы nazyṷały PM15
- horczar (starsze)῾ten, kto robi i sprzedaje garnki, garncarz᾿: to horczare bыły takы, szto sia znały do toho… hłynu misyły, misyły a potim to tak wyrobyły o, ï ṷypal´uṷały toto PM15dedeb6
- hornia ῾większy garnuszek᾿: a daj mi jednu ṷyżoczku cukrju, bo to wełyk´e hornia, ne horniatko; tak horniatom połyṷały PM15, zdr. horniatko
- horniatko zob. hornia
- rak1.῾rak᾿:bo h nas tu doṷoṷ sia schodyły chṷopы, to yszły tu do hory pid lis, ïszły na rakы PM15; 2.῾naczynie na trzech „nogach”, na które kładło się garnki na piecu᾿: na raci to hotowyły jisty (…) takij żeliznыj bыṷ PM15;to sia kṷaṷo do peca tot rak na ohen, kaṷaṷo sia hornec z komperiamy y sia hotoṷyṷo na tim raku, takы maṷ kryṷы niżkы SF36; nazyṷały rak, szto można na poły toto bыṷo, maṷo try nohy y takie, że można bыṷo na tim hornec postawyty cy totu rыŋku ED24; 3.῾choroba, rak᾿: teper na raka hmerajut, a persze na pl´uca jak zachṷoriṷ, to jusz ne bыṷo ratunku PM15
- rondel (nowsze)῾rodzaj rondla᾿, cyt. zob. szelka
- rыnka ῾rodzaj naczynia, rondla służącego przeważnie do smażenia słoniny lub jajecznicy na polu᾿: rыŋka to taka bыṷa, taka jak patel´nia; no ï takы rыŋkы takы rondli mały y totu jasznycu htowyły PM15; na rыnci to smażyły jajcia SF36; rыŋka ne maṷa nih, łem bыṷ yszczy tot rak; nazyṷały rak, szto można na poły toto bыṷo, maṷo try nohy y takie, że można bыṷo na tim hornec postaṷyty cy totu rыŋku ED24
- sagan ῾duży żelazny garnek kładziony na piecu w otwór, na fajerce lub podwieszany᾿:
- szelka 1.(starsze)῾rodzaj rondla᾿: ja powidam, że smot tam h szel´ci, a ṷin ne znaṷ jaki rondel´ PM15; 2.(nowsze)῾szelka᾿: nazyṷały dṷojako szelkы, bo bы sia pomыłyṷ, nazyṷały szelka toto szto chṷop spodni trymaṷ, y nazyṷały yszczy rondel´ok takïj, tiż bыṷa szel´ka ED24, zdr. szeloczka
- szeloczka (zdr.)(starsze)῾rodzaj małego rondelka᾿: a hыn moṷoko w szel´ci jez, hыn w szeloc:i na prypecku PM15
- żeliźniak 1.῾wóz z żelazną osią᾿: to tot ṷiz żeliznы bыṷ, kotrы maṷ osy już żeliznы JCz22; żeliźniak to bыṷ na derewjanych kołesach, tïṷko maṷ rajfы bыły, rajfы ï krysakы; to bыṷo łem w żeliźniaku MP37; 2.῾żeliwny garnek᾿, cyt. zob. glejt
Zmieniają się ludzie, zmieniają się czasy, co dobrze można zaobserwować w drobnych rzeczach użytkowych, szczególnie w kuchni. Rozwój technologii budowy pieca oraz jego działania wymusiły w pewien sposób również zmianę samych naczyń do gotowania. Wraz z rozwojem przemysłu odlewniczego, w połowie XIX wieku pojawiły się pierwsze żeliwne garnki. Otwarte paleniska, na których przyrządzano posiłki, ustawiając garnki na żelaznych trójnogach bezpośrednio na ogniu, zaczęły stopniowo przechodzić w paleniska zamknięte, przykryte płytami żeliwnymi, z otworami i żelaznymi kręgami (fajerkami) o różnej średnicy. Stąd też pomału garnki żeliwne zaczęły wypierać gliniane, tym bardziej, że pojawiały się naczynia o różnych kształtach i pojemnościach. Z czasem żelaźniaki powlekano też emalią początkowo wewnątrz, później również obustronnie.