kamin (камін)

1.῾kamień᾿: no w kameny bыṷa tota dziura tak specjalni zrobłena, taki l´och żebы tam kompery sypaty bes tot loch JCz22; pid uhṷa to takы wełycz kameni dawały; wiczku-m trymaṷa y buch do konia kameniom, a kin tak sia bojaṷ PM15; 2.῾kamień w żarnach᾿: h nas tiż bыṷ młynec i nycz ne ostaṷo po nim, łem iszczy kamin. Dwa bыły, jeden na spodi, na spodi jeden, na ṷercha druhi, na spodi bыṷ bez jamkы SF36

  • durbak ῾osełka do ostrzenia kosy᾿: kużyṷka bыṷa z ṷodom, ï durbak w seredyni maczaṷo sia JCz22; win ciṷy czas sidyṷ na dupi h ṷodi, h kużïṷci tot durbak SF36; # durbak (żart.)῾tępy człowiek, głupiec, dureń᾿ żartuṷały sz czoṷeka tы durbaku MŁ39
  • kaminia (zbior.)῾kamienie᾿: tit h liti imały rыbы rukamy popit kaminia SF36; ja jak boronywa ta nabraṷa-m sy kaminia do fartucha, do kыszeni y tak, wiczku-m trymaṷa y buch do konia kameniom a kin tak sia bojaṷ PM15
  • kaminnыj, kaminnianыj ῾z kamienia, kamienny᾿:tam, de nasz dim to kamin:yk sia nazyṷat, bo zeml´a kamin:a; bыły kamin:ы horci, kamin:ыj hornec, no trymały tam masṷo, sыr, moṷoko to bыṷo fajne take PM15; horci bыły hłynianы y kaminian:ы SF36
  • kilometer ῾kilometr᾿: s kilometer za Kamin:ykom, tam wыże SF36
  • narożnыj kamin ῾kamień narożny᾿:pit fudamenta kameni ïszły narożnы JCz22
  • werchnij kamin ῾górny kamień w żarnach᾿: werchnij kamin z ṷercha w młyncy jest, maṷ dziurku szto sia zakṷadaṷo taku pałyczku, młyncziṷku JCz22

Kamień jest nieodłącznym elementem krajobrazu Beskidu Niskiego. Dzisiaj mieszkańcy, podobnie jak dawniej ich przodkowie, wykonując prace polowe zbierają co roku kamienie, które urodziła ziemia. Podróżując po Łemkowszczyźnie usłyszymy nazwy typu Kaminnyj Werch lub Kaminnyk odnoszące się właśnie do kamieni.

Budowa geologiczna górzystego terenu Beskidu Niskiego i Pogórza Ondawskiego to Karpaty fliszowe z warstwami rozlicznych piaskowców, łupków, mułowców i margli. Ukształtowanie jest ściśle związane ze strukturą podłoża, co przekłada się na typ gór o charakterze rusztowym i dolinami przebiegającymi prostopadle do nachylenia terenu. To wszystko sprzyja powstawaniu osuwisk różnego typu, których koncentracja w tym regionie jest dosyć znaczna. W ich obrębie wykształciły się również malownicze formy skałkowe i jaskinie. Większość z nich powstała na skutek osuwisk skalnych. Najwyższe szczyty Beskidu Niskiego po stronie polskiej to Lackowa (997m n.p.m.) a po stronie Słowackiej Busov (1002m n.p.m.). Pośród form dolinnych charakterystycznymi formami są parowy, wąwozy, doliny wciosowe i nieckowate z korytami rzecznymi.

Zagłębiem kamieniarstwa były wsie położone w okolicach Magury Wątkowskiej: Folusz, Bartne, Przegonina, Bodaki, Wapienne. Wyrabiano w nich galanterię kamienną, w tym: osełki, brusy do ostrzenia siekier. Bartne i Przegonina specjalizowały się w produkcji kamieni do żaren i kamieni młyńskich. Jednakże zdecydowanie większego kunsztu wymagało wykuwane kamiennych krzyży, kapliczek i figur. Do dzisiaj na rozdrożach stoją stare trójramienne kapliczki, niekiedy już mocno zniszczone, jednak ciągle piękne i urokliwe i dalej wznoszące sobie tylko znane modlitwy do Najwyższego.