łamanyk (ламаник)

zabawa na zakończenie postu bożonarodzeniowego᾿: a potim ho śṷata ṷamanyk robyły, hostynu taku, pal´unkiṷ nakupyły y ṷamanyk nazywały. Ho śwata, h Rïstianы śṷata, ne h perszы den, łem druhï abo treti, ne h perszы ni, bo perszы to wel´k´e śṷato, ṷamanyk sia nazywaṷ, pyły, hul´ały PM15

  • furka ῾część kądzieli, kij na który nakłada się len᾿: a potim jusz na ostatku, ostatniu nicz poṷamały im furkы, totы szto prjały na nych; ałe to tu h nas szыtko chodyṷo s furkamy prjasty PM15
  • kudil ῾kądziel᾿: w zymi jak prjały kudeli, to jiły pṷaŋkы żebы słyna bыṷa PM15
  • łamaty ῾łamać᾿: h nas nychto ne ṷamaṷ chliba, ja ne ṷamlu, bo to tak ne hardi jak sia ṷamaṷo chlib; win ṷamłe ED24

Podczas długich zimowych wieczorów dziewczęta i kobiety schodziły się zazwyczaj do jednej większej chaty na wspólne przędzenie, które z czasem ustąpiło miejsca darciu pierza. W ostatni wieczór pracy, jaki zazwyczaj wypadał tuż przed samą Wigilią, przychodzili do nich kawalerowie i łamali dziewczętom furki, co było zarówno formą zalotów, jak również ogłoszeniem zakończenia pracy w okresie postu. 

Stąd też nazwano taki dzień łamanykiem, jako symbol zakończenia bożonarodzeniowego postu i zapowiedzi przyszłej radości i zabawy.  Z racji tego, iż był to jeszcze czas postu samą zabawę organizowano już w święta, ale nie wcześniej, niż w trzeci dzień świąt Bożego Narodzenia.