łyżka (лижкa)

῾łyżka᾿ desy chodyły popered ïszczy chodyły na Madiary, chodyły ałe z ṷyżkamy chodyły, derewjanym towarom. Nie, z dechtiom ne chodyły na Wengrы, chodyły łem z dereṷjanym toṷarom PM15

  • dołoto ῾dłuto᾿: doṷoto, ta jak trea bыṷo prodobaty derewo, dziuru ta i prodobaṷ, drabynы daṷno to wertiły, ałe jak trea bыṷo na kṷanycu wydobaty, no to musiṷ byty moṷotkom a tu struhaṷ, ta jak hыn mate dziada w stajny, to niż obirucznы zṷały PM15
  • łyżnyk ῾półka na łyżki᾿: do wyżnyka sia kwaṷo ṷyszkы PM15
  • łyżoczka (zdr.)῾łyżeczka᾿:a daj mi jednu ṷyżoczku cukriu, bo to wełyk´e hornia PM15
  • tokarka ῾tokarka᾿: na tokarci sia choczszto robyṷo MF53

Z wyrobu łyżek oraz innych drobnych przedmiotów drewnianych słynęli przede wszystkim mieszkańcy Nowicy. Przed II wojną światową było to niekwestionowane zagłębie łyżkarstwa w Beskidzie Niskim. Łyżki wytwarza się z drewna jaworowego lub bukowego. Drewno musi być dobrze wysuszone, gładkie i bez sęków. Następnie tak przygotowany kawałek drewna musi być poszczypany. Do wykonania łyżki używa się tokarki sznurkowej, ryżca do wybierania komory, noża i siekierki. Wykonanie łyżki wprawnemu łyżkarzowi zajmuje nie dłużej niż 20 minut.

Tradycja przodków nadal jest w Nowicy kultywowana i do dnia dzisiejszego robi się tam łyżki, kopystki, foremki, drewniane zabawki i inne przedmioty użytkowe. Wybierając się zatem w Beskid Niski warto odwiedzić sławną Nowicę i skorzystać z możliwości własnoręcznego wykonania łyżki, nadając jej odpowiedni kształt na tokarce sznurkowej, pod czujnym okiem mistrza.

lyzkar-1

https://www.youtube.com/watch?v=6wAWWuLwRnQ

https://www.youtube.com/watch?v=kA75chzdDJY

https://www.youtube.com/watch?v=9V0wrr82t9Q