Małanka (Маланка)

῾łemkowski sylwester obchodzony wg kalendarza juliańskiego w nocy z 13 na 14 stycznia᾿

Ostatni dzień starego roku, który przypada na 13 stycznia według kalendarza juliańskiego to Małanka. Nazwa ta pochodzi od św. Melanii – zakonnicy, która żyła w Imperium Rzymskim w V wieku, a której święto przypada właśnie na ten dzień. Dlatego też łemkowskim noworocznym zabawom patronuje Melania (Małanka) podobnie jak u sąsiadów Sylwester. Z kolei w Nowy Rok, który wg kalendarza juliańskiego wypada na 14 stycznia imieniny hucznie obchodzi Bazyli. Dawniej było to niezwykle popularne imię męskie w Beskidzie Niskim, gdzie na co dzień wołali Wasyl.

Nieco inaczej nazwa ta jest opisywana w tradycji słowiańskiej. Opowiada ona o stwórcy nazywanym Prabóg, który miał 4 synów, w tym „Velesa (diabła) i córkę boginię ziemi o imieniu Łada. Miała ona syna zwanego Księżycem i córkę zwaną Wiosna-Maj”, później nazywaną Mylanką, ponieważ była kochająca (мила). Pewnego dnia zły wujek Veles porwał Mylankę i uwięził w diabelskich podziemiach. Wtedy ziemia została pozbawiona wiosny. Mylanka zdołała się uwolnić i wtedy kwiaty zaczęły kwitnąć, a zieleń pokryła całą planetę – ludzi ogarnęła radość. Tak jest do dzisiaj – wiosna przynosi ludziom radość, a jej symbolem została Małanka.