Rusala (Русаля)

῾Zesłanie Ducha Świętego, zwane zwyczajowo Zielone Świątki᾿: na Rusaľa pastuchы jasznycu smażyły ED24

  • jasznycia ῾jajecznica᾿:na Rusaľa pastuchы jasznycu smażyły na rыnći ED24
  • pastuch ῾pastuch᾿:pastuszok to mawыj pastuch SF36, zdr. pastuszok, por. pastыr
  • pastuszok zob. pastuch
  • pasty ῾paść, np. krowy᾿: bacza tot szto uci pase; uci paz bacza PM15; moji nianio jak opowidały to radyły że jak pasły koroṷy, desy hыn na Żdżary… MŁ39, dk popasty
  • pasty sia ῾paść się (np. o krowie)᾿:koroṷy pasut sia po ukach ED24, dk popasty sia
  • pastыr ῾pasterz᾿:pastыre to bыły totы jak ṷekszu chudobu mały pasty, to pastыrы bыły, a tak jak hnaṷo sia swoji tu koroṷy, to pastuch yszoṷ JCz22
  • pastыrka 1.῾pasterka᾿:pastыrkы tiż bыły, bo diṷczatyska to nazywały pastыrkamy, szto yszły pasty koroṷy JCz22; 2.῾łańcuch z obręczą, np. w pługu, jarzmie᾿: bыṷ kopacz, a ot pastыrkы bыṷ tot ṷancuszok i z tыm weľkim obruczom JCz22; do puha tïż bыṷa pastыrka, to do koliczok ïszṷo, tыch puźnich y to tam sia zakṷadaṷo taki patyk, żebы ty hradiľ ne litaṷ ï bыṷo zo żeliza zrobłene, y taki zo zadu obrucz ï ïszṷo do hradirja na hrebin;w jarmi pastыrka to tota, szto sia na dыszeľ zakṷadaṷo RP51; pastыrka do regulacji bыṷa, żebы pużok czy puh yszoṷ ṷyże czy nyże, tam z boku ïszczy dṷa patыkы sia zakṷadaṷo RF55
  • paswysko ῾pastwisko᾿:na pasṷyska me hnały totы koroṷy, i tam sia sidyṷo ciṷyma dniamy ED24
  • tancowysko ῾miejsce pastuchów᾿: to tak na Uboczы hыn, to pastuchы mały tancowysko tak´e wel´k´e, hłynom obṷożene dookoṷa, żebы sia ne zawernuły PM15

Zielone Święta< po łemkowsku Rusala< to święto niezwykle radosne. Dzisiaj, podobnie jak poprzednimi wiekami, tego dnia przyozdabiano domy oraz obejście zielenią. W zależności od regionu były to gałązki leszczynowe albo też lipowe lub brzozowe. Dawniej na Rusala obchodzono pola procesyjnie z cerkiewnymi chorągwiami, z księdzem na czele. Współcześnie tradycja  ta na Łemkowszczyźnie już zaginęła.

Rusala to przede wszystkim święto pasterzy, którzy obowiązkowo palili w ten dzień ogniska, kładli watrę, śpiewali, ucztowali. Do tradycyjnych potraw tego dnia należała jajecznica oraz pala. W niektórych wioskach pasterze dostawali ser urobiony z miętą zwany humiłką. Co ciekawe zwyczaj robienia humiłok w Bielance związanym jest z sierpniowym świętem Perszoj Matky Bożoj. Zabawy, w których uczestniczyły też dziewczęta, trwały do późnej nocy, a nawet do świtu.

Do dzisiaj w górach czasami rozbrzmiewa tradycyjna pieśń.

Warto tu wspomnieć o organizowanym w Muzeum Kultury Łemkowskiej w Zyndranowej święcie tradycji łemkowskiej „Od Rusal do Jana”, które co roku przyciąga coraz więcej ludzi.

https://www.youtube.com/watch?v=WinEtWwbnPA