św. Mykołaj Czudotworec (св. Миколай Чудотворец)

῾święty Mikołaj᾿: dzwonkom tak zadzwonyṷ i wchodyṷ do chыż i radyṷ Słaṷa Isusu Chrystu, poṷidaṷ że win tak z dałeka pryszoṷ, że tak straszni studeno, no to tam dawały mu kresṷo, żeby sy Śṷatyj Mykoṷaj siṷ SF36

  • pozłotko ῾pozłotko᾿: Mykoṷaj na ti szapci maṷ taki krest s pozṷotka, a h rukach maṷ pałycu taku zakruczanu SF36
  • szapka῾szapka᾿: szapku maṷ taku Mykoṷaj zrobłenu z takoho paperja taku o SF36
  • zahołowok (starsze), poduszka (nowsze)῾poduszka᾿: pid zahoṷoṷok ditom tïsz kṷały tam daszto, no że Mykoṷaj tam chodyṷ PM15

W Beskidzie Niskim 19 grudnia wg kalendarza juliańskiego czci się osobę świętego Mikołaja Cudotwórcę, który jest symbolem miłości oraz miłosierdzia. Tajemnica jego kultu przejawia się w tym, że po śmierci Bóg obdarzył go mocą tworzenia cudów, stąd też przydomek czudotwornyj czyli cudotwórca. Jest on bardzo ceniony i szanowany w Kościele Wschodnim do dnia dzisiejszego. Na Łemkowszczyźnie podobnie jak w szerszym kręgu górali karpackich na Słowacji, Rumunii i Ukrainie, uznawany jest za patrona pasterzy. Może dlatego uważa się, że chrześcijański św. Mikołaj zastąpił dawnego pogańskiego boga Welesa – opiekuna bydła i zwierząt. O niezwykłej popularności osoby Mikołaja świadczy fakt, że w ikonostasie ikona tego świętego znajduje się obok najważniejszych ikon w cerkwi, w rzędzie tzw. ikon namistnych. W Beskidzie Niskim istniała kiedyś tradycja przynoszenia do cerkwi w dzień świętego Mikołaja chleba, który wnoszono do środka wraz z kurami i kogutami, śpiewającymi na chwałę świętego niejednokrotnie głośniej od sprawującego liturgię księdza. Zwierzęta pozostawiano przed świątynią lub w babińcu w klatce.

Warto też dodać, że na Łemkowszczyźnie uroczystości na cześć św. Mikołaja odbywają się także wiosną 22 maja wg kalendarza juliańskiego. W przeciwieństwie do grudniowego święta ten nazywany jest Ciepłym Mikołajem. Od lat w Olchowcu odbywa się odpust i kermesz na cześć patrona tamtejszej cerkwi.