wereteno (веретено)

1.῾wrzeciono᾿: tot patыk s tыm koliczkom, to jest wereteno, a kaczaṷo to toto z doṷy w tim ṷereteni PM15; 2.῾część sani᾿: s peredu toto bыṷo zo sznyciamy, takы macićkы sznyczkы bыły ï do toho dyszel´, ṷereteno cy jak to na to radyły, y tu bыły dziury ṷydobanы. Wereteno bыṷo s peredu chyba, ïno ne znam cy to sia ciṷe nazyṷaṷo szto takie bыṷo znasz, szto medże saniamy, szto sia chkṷadaṷo szto koni tiahły RP51

• biłyty 1.῾bielić płótno lniane na słońcu᾿: pamjatam jak poṷotno robyły z łenu, jak biłyły to moczyły h ṷodi, y prïsterały tak po trawi i to tak sia, tak nazyṷały że to biłyły toto poṷotno, i to trea bыṷo duże raz toto poṷotno tak prysteraty, moczyty y ono sia ṷybiłyṷo, potim bыṷo tak´e biwe MŁ39, dk wыbiłyty;2. zob. mastyty; 3.῾bielić wapnem, np. ściany lub drzewka᾿: fse na Wełykden sia biłyt chыżu, żeby bыṷo czыsto ED24; a muszu dereṷka biłyty, bo hṷonы jem ne biłyṷa SF36, dk pobiłyty
• furka ῾część kądzieli, kij na który nakłada się len᾿: a potim jusz na ostatku, ostatniu nicz poṷamały im furkы, totы szto prjały na nych; ałe to tu h nas szыtko chodyṷo s furkamy prjasty PM15
• furkaty ῾furczeć᾿: ṷereteno furkat, bo jak me stały chockoły na stołec y zme prjały łen pereważni, weretenom sia toṷdy zaobertaṷo to furczaṷo PM15
• hładżenycia ῾cierlica do lnu z jednym mieczem᾿: hṷadżenycom sia łen hṷadyṷo, znasz MŁ39
• ilnianыj ῾lniany᾿: no to ilniane poṷotno bыṷo, znasz PM15
• paczisnыj ῾zrobiony z gorszego gatunku płótna᾿: paczisne poṷotno dobrы h dupu hryzṷo PM15; szto hirsze, to sia na hrubszы nytky prjaṷo, to paczisne poṷotno bыṷo ED24
• szczit ῾deseczka z długimi gęsto nabitymi gwoździkami do czesania lnu᾿: szczit to do łenu bыṷa, szto sia łen tym czesaṷo MŁ39
• wozok ῾wózek do przędzenia, kołowrotek᾿: to bude wozok do prjadinia, nit? No to sia pyl´no prjaṷo na ṷisku, bo to nohom sia ruszaṷo, ta jak maszыnom, to sia pyl´nisz:e prjaṷo PM15

W kilku wsiach po południowej stronie pasma Magury Małastowskiej, tj. w Nowicy, Kunkowej, Leszczynach i Przysłupie powstało zagłębie galanterii drewnianej, jak by dzisiaj powiedziano. Wytwarzano tam między innymi: łyżki, wrzeciona, wałki do ciasta, tłuczki do ziemniaków, pudełka na masło.

Do obróbki lnu lub konopi Łemkowie używali dość prostych narzędzi, takich jak np. hładżenycia wykorzystywana podczas procesu międlenia, zaś do wyczesywania włókna służyły im grzebienie lub tzw. szczit – deseczka z nabitymi metalowymi kolcami. Powierzchnie z kolcami różniły się od siebie gęstością, bowiem czesanie rozpoczynano od tej z rzadziej rozstawionymi kolcami, by dokładniej wyczesać włókno na gęstym grzebieniu. Do przędzenia służył nie tylko znany dziś kołowrotek często służący już za wystrój wnętrza. Do ręcznego skręcania włókien wykorzystywano częściej wrzeciono, toczone z twardego drewna i przybierające różne formy, co było bardziej fantazją wykonawcy niż rzeczywistą potrzebą.